Historia

„Ze wzruszeniem, sympatią i miłością mówią o Władysławie Reymoncie starzy mieszkańcy wrzesińskiego Kołaczkowa, gdzie w latach 1922–25 mieszkał i tworzył autor Chłopów” – to tytuł artykułu, który 3 grudnia 1955 roku ukazał się na łamach „Ekspresu Poznańskiego”, w 30. rocznicę śmierci noblisty.

Sto lat temu Szamarzewo mogło na powrót połączyć się z Samarzewem dzięki przywróceniu drogi, która była centralną dla obu wsi. Sprawa wysypała się w... Słupcy.

W tym roku 60. rocznicę powstania obchodzi wrzesiński Meramont. To przedsiębiorstwo zasłynęło z produkcji automatyki sterowniczej dla ponad 500 statków morskich.

Józef Piłsudski napadł na pociągi z kasą z myślą o Niepodległej. Pewne tradycje terroryzmu insurekcyjnego ma również Września. Lato 1945 rozpoczęło się w mieście wystrzałowo.

Wilhelm Fitzke dusił bułki w piekarni ojca, ale od życia chciał czegoś więcej. Dusił więc i gazował ludzi w obozie koncentracyjnym. Rzeczpospolita nie zdołała ukarać zbrodniarza.

Awantury o szkoły w gminie Kołaczkowo mają długą tradycję. Kołaczkowo i Łagiewki w latach 1928–1932 toczyły ze sobą zaciekłą batalię o osadę szkolną. Rutynowo szastano dobrem dziecka. Tymczasem chodziło o kasę, misiu, o kasę.

W piątek, 24 marca 1989 roku, o godzinie 14.00 zawalił się komin Zakładu Energetyki Cieplnej przy ulicy Sikorskiego we Wrześni. W ten sposób zniknęła jedna z najwyższych budowli w dziejach miasta.

Koszary wojsk radzieckich we Wrześni i radiowa stacja przekaźnikowa w Sokołowie były w stałym zainteresowaniu attaché wojskowych państw NATO. Na tle anten lubili się fotografować także zachodni turyści. KGB i SB postanowiły ustawić pułapkę na szpiegów.

Czwartek, 8 lipca 1948 roku. Godzina 12.50. Trzech mężczyzn z pistoletami wchodzi do Komunalnej Kasy Oszczędności we Wrześni. „To jest napad!” – wrzeszczą. Po chwili padają strzały. Jeszcze tej nocy padną trupy.

Wójtem gminy Borzykowo w 1935 roku został Zgoliński. Tylko nie Jan, jak wybrał naród, ale Szczepan – jak zdecydował starosta wrzesiński Zygmunt Kowalewski. Ten przewał przypieczętowała wystrzałowa impreza.

W halloween, 31 października 1952 roku, z ambulansu pocztowego kolei wąskotorowej skradziono 92 tysiące złotych. Można było za to wówczas kupić warszawę, którą właśnie zaczęto produkować na Żeraniu.

Erwin Büscher niczym upiór kuśtykał ulicami Wrześni w 1954 roku. Miał wrócić do rodzinnego miasta i uruchomić agenturę dla zachodnioniemieckiego wywiadu.

W czasie okupacji w Pyzdrach działała struktura Narodowych Sił Zbrojnych. Po wojnie pyzdrscy narodowcy zaangażowali się w działalność podziemia antykomunistycznego. Jeszcze na końcu lat 60. w mieście pojawiały się „antysocjalistyczne” ulotki. 

Mroczny poranek 26 listopada 1985 r. na stacji PKP we Wrześni. Manewrowy podał maszyniście w lokomotywie sygnał: „Am-1 do mnie”. Po kilkunastu sekundach słyszy potworny huk, trzask metalu i zgrzyt. Na tory upadają cysterny z gazem propan-butan.

Dwie pielęgniarki z wrzesińskiej przychodni zatruły siedmioro dzieci szczepionkę na polio zmieszaną z detergentem. Sprawą zajęły się: telewizyjny Teleskop i Służba Bezpieczeństwa.