Skandal, który wstrząsnął Wrześnią. Zamiast syropu podały detergent

Dwie pielęgniarki z wrzesińskiej przychodni zatruły siedmioro dzieci szczepionkę na polio zmieszaną z detergentem. Sprawą zajęły się: telewizyjny Teleskop i Służba Bezpieczeństwa.

Jest marzec 1986 r. Za chwilę złodzieje ukradną relikwiarz św. Wojciecha z katedry gnieźnieńskiej. Miesiąc później wybuchnie elektrownia atomowa w Czarnobylu. System komunistyczny właśnie upada z hukiem. Pierwszymi ofiarami agonii są dzieci z Wrześni. W Zakładzie Opieki Zdrowotnej (ZOZ) we Wrześni brakuje szklanych butelek do różnych preparatów. Dlatego 6 marca dwie pielęgniarki z Poradni „D” popełniły koszmarny błąd.

TO BYŁ STERINOL

Siedmiorgu dzieci po zbadaniu przez doktora Prackiego ma być podana doustnie szczepionka na polio (przeciwko chorobie Heinego-Medina). Wyjaśnijmy, że szczepionka dla dzieci była rozpuszczana w syropie. Jednak pielęgniarka TK popełnia błąd i zamiast syropu dodała sterinol. To środek dezynfekcyjny stosowany przy zabiegach chirurgicznych. Trucizna była w identycznym opakowaniu jak syrop – w jednolitrowej butelce ze szkła oranżowego z prawidłowo oznaczoną sygnaturą, ale bez osobnego oznakowania „detergent”. Około godz. 12.00 tak sporządzony preparat (2 krople szczepionki na 2 ml sterinolu) podała dzieciom pielęgniarka ML. Jednak siostra zorientowała się, że popełniła błąd. Sześciolatki zaczęły chrząkać i zgłaszać ból gardła.

KONTROLA MINISTERSTWA

O zdarzeniu poinformowała lekarza Prackiego oraz dyrekcję ZOZ-u. Wszyscy zaszczepieni małoletni zostali natychmiast przeniesieni na oddział dziecięcy wrzesińskiego szpitala. Dzieci miały infekcje gardła. Jedno z nich zostało wysłane na konsultacje do Instytutu Pediatrii w Poznaniu. Po trzech dobach spędzonych w szpitalu maluchy wróciły do domów.

O wydarzeniach we wrzesińskim ZOZ-ie zostali poinformowani: sanepid i lekarz wojewódzki. Kontrolę do Wrześni przysłał minister zdrowia, zdarzenie badali eksperci ze Specjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Matki i Dziecka w Poznaniu. Sanepid stwierdził, że jednoprocentowy sterinol podany w takim stężeniu nie mógł wpłynąć na stan zdrowia dzieci.

Dyrektor ZOZ-u Michał Wilczyński wyjaśniał, że problem z opakowaniami szklanymi do różnych preparatów miał wówczas ogólnopolski charakter. Szpitale miały jeden sort butelek, wszystkie były do siebie podobne. Ustalono, że środka dezynfekującego nie powinno się przechowywać w punkcie szczepień, tylko obok, w punkcie zabiegowym, gdzie było na to przygotowane miejsce.

Pielęgniarki zostały ukarane przez dyrektora ZOZ-u. Sprawę skierowano do rzecznika odpowiedzialności zawodowej.

REPORTAŻ W TELESKOPIE

Ciekawostką jest to, że tematem zajęła się Telewizja Polska. Reportaż na ten temat ukazał się 13 marca 1986 r. na antenie TVP Poznań. O incydencie jako ostatnie dowiedziały się ówczesne miejscowe władze.

– Dyrektor telewizji w rozmowie z towarzyszem Graczykiem (I sekretarzem komitetu miejsko-gminnego PZPR we Wrześni – przyp. red.) powiedział: „Rozejrzyjcie się u siebie, bo informacje do telewizji nie matki przekazały” – czytam w raporcie Służby Bezpieczeństwa. Przeciek do telewizji miał wyjść od dwojga pracowników ZOZ-u.

Bezpieka zainteresowała się tą sprawą, ponieważ zbierała kompromaty (materiały kompromitujące) na Michała Wilczyńskiego, który wówczas był związany z opozycją demokratyczną. W 1984 r. nieopatrznie przyjął dar dla szpitala w postaci specjalistycznego sprzętu medycznego od ks. kard. Józefa Glempa. To uderzało w podstawy społeczno-polityczne kraju.

W materiale Teleskopu o zatrutej szczepionce Wilczyński wziął odpowiedzialność na siebie. „Oświadczenie to spowodowało objawy sympatii i uznania w jego środowisku” – odnotowali esbecy. 

Na podstawie kwestionariusza ewidencyjnego kryptonim "Teoretyk", sygn. IPN Po 08/2103