W lasach pojawiły się już pierwsze grzyby. Przedstawiamy zasady grzybobrania. Czy znasz i stosujesz je wszystkie?

W mediach zaczynają ukazywać się informacje dotyczące pojawiania się w naszych lasach grzybów. Internauci umieszczają zdjęcia swoich zbiorów, pojawiają się różne komentarze, trwa wymiana informacji gdzie i kiedy ich dokonano. Temat ten jak co roku powraca lub powróci na łamy prasy, radia czy informacji telewizyjnych.

Grzyby są organizmami, które pojawiają w określonej porze roku, główne jesienią, ich „owocowanie” jest związane z temperaturą i wilgotnością ściółki. Są to warunki konieczne aby z grzybni zawiązywały się owocniki zwane popularnie grzybami.

Ponieważ większość grzybów jadalnych tworzy mikoryzę z drzewami (związek korzeni roślin i grzyba) uniemożliwia to uprawę tych grzybów, gdyż poza lasem nie mogą się one rozwijać. Znajomość związków mikoryzowych ma praktyczne znaczenie dla zbieracza grzybów. Wiedząc z jakimi drzewami współżyją najważniejsze gatunki grzybów jadalnych, można orientować się, w których zbiorowiskach leśnych i pod jakimi drzewami należy szukać określonych gatunków grzybów.

Na początku lata (od połowy czerwca) owocuje coraz więcej gatunków grzybów jadalnych: maślak pstry, maślak sitarz, podgrzybek złotawy, podgrzybek zajączek, pieprznik jadalny, koźlarze oraz trujące: strzępiak ceglasty, krowiak podwinięty (olszówka). Pojawia się również goryczak żółciowy.

W lipcu następuje spadek owocowania grzybów. W sierpniu, w szczególności w lasach bukowych pojawiają się gołąbki, lejkowiec dęty, w lasach dębowych śmiertelnie trujący muchomor zielonawy (sromotnikowy). W lasach iglastych: podgrzybek brunatny, mleczaj rydz, zasłonaki. W końcu sierpnia i we wrześniu obserwuje się maksymalny wysyp grzybów szczególnie w lasach liściastych. W lasach iglastych jest on nieco opóźniony, a większa obfitość występuje pod koniec września i w październiku.

Późną jesienią w lasach liściastych pojawia się opieńka miodowa, gąsówka naga, a w lasach iglastych gąska zielonka i gąska niekształtna. Są to typowe gatunki grzybów jesiennych. Najobficiej, późną jesienią, zimą i wczesną wiosną pojawia się zimówka aksamitnotrzonowa.

Podstawowe zasady grzybobrania

Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny przypomina o kilku podstawowych zasadach, z którymi powinni zapoznać się amatorzy zbierania grzybów. Najlepiej na grzybobranie udajmy się z osobą, która dobrze zna się na grzybach lub zaopatrzmy się w dobry atlas grzybowy (obszerny opis wielu gatunków wraz z fotografiami) – dzięki temu możemy uniknąć pomyłki.

1. Zbieramy tylko takie grzyby, co do których mamy pewność, że są jadalne – w razie wątpliwości, nie niszczymy grzybów, gdyż mogą to być gatunki chronione (przed grzybobraniem warto zapoznać się z chronionymi gatunkami grzybów) i stanowią ważny element ekosystemu lasu, a także są pożywieniem dla wielu zwierząt.
2. Nie zbieramy grzybów zapleśniałych, zarobaczonych, nadgryzionych przez zwierzęta, nasączonych wodą oraz tych, które rosną na skraju lasu, w rowach, w okolicach zakładów produkcyjnych, wysypisk śmieci, skupisk odpadów, dróg o dużym natężeniu ruchu – grzyby rosnące w takich warunkach wchłaniają z otoczenia metale ciężkie oraz inne zanieczyszczenia.
3. Jeżeli wiedza na temat grzybów jest niewystarczająca, zbieramy tylko grzyby rurkowe – najwięcej gatunków trujących występuje wśród grzybów blaszkowych, tak więc kierując się tą zasadą stwarzamy mniejsze ryzyko zatrucia niż w przypadku grzybów blaszkowych.
4. Zbieramy tylko grzyby wyrośnięte, o dobrze wykształconych cechach charakteryzujących dany gatunek. Zbyt młode owocniki nie mają wykształconych cech, więc w konsekwencji można bardzo łatwo pomylić gatunki jadalne z niejadalnymi i trującymi.
5. Grzyby należy wykręcać z podłoża, miejsca po nich przykrywamy ściółką, mchem – zabiegi tego typu zapobiegają wysychaniu grzybni.
6. Zebrane owocniki umieszczamy w wiklinowych koszykach lub innych tego typu pojemnikach, które przepuszczają powietrze, nigdy w foliowych torbach! W takich torebkach grzyby kruszą się, poza tym zaparzają, szybciej się psują i mogą nabrać szkodliwych dla naszego zdrowia właściwości.
7. Nie próbujemy rozpoznawać trujących gatunków grzybów na podstawie ich smaku (trujący muchomor sromotnikowy ma słodkawy, przyjemny smak). Nie stosujmy nigdy metod typu ciemnienie srebrnej łyżeczki lub ciemnienie cebuli podczas gotowania jej z grzybami.

Jeżeli mimo porównywania zbiorów z fotografiami w atlasie, pojawiły się wątpliwości osoby znającej się na grzybach, czy zebrane grzyby są trujące czy też jadalne, można skorzystać z porady grzybowej w WSSE w Poznaniu. Porady takie są bezpłatne. Specjaliści przeglądają dostarczone grzyby i dokonują oceny gatunkowej owocnika. Gatunki niejadalne, trujące lub też owocniki, które nie nadają się do spożycia zostają odrzucone. Pamiętajmy, że wszystko musi się odbywać w warunkach reżimu sanitarnego związanego z sytuacja epidemiologiczną.