W roku 2021 przypada 120 rocznica strajku szkolnego we Wrześni – jednego z najważniejszych wydarzeń nie tylko „najdłuższej wojny nowoczesnej Europy”, ale również istotnego epizodu w całych dziejach narodu polskiego. Z tej okazji Muzeum Regionalne im. Dzieci Wrzesińskich we Wrześni organizuje wystawę poświęconą wydarzeniom sprzed ponad wieku oraz ich małoletnim sprawcom i uczestnikom.

Twórcy ekspozycji, chcąc zgromadzić na niej artefakty o różnorodnym charakterze i formie, a zarazem zapewniające kompleksowość przekazu, zwrócili się do Archiwum Państwowego w Poznaniu i jego Oddziału w Gnieźnie o udostępnienie posiadanych przez nie materiałów dokumentujących wrzesińskie wydarzenia. W zasobie gnieźnieńskiej placówki znajduje się zespół archiwalny „Inspektorat Szkolny we Wrześni 1872 – 1918” będący podstawowym źródłem informacji dotyczących wybuchu i przebiegu strajku szkolnego w 1901 r.

Wśród wyselekcjonowanych materiałów znajdują się m.in. spisy uczniów wrzesińskiej szkoły katolickiej odmawiających czynnego uczestnictwa w lekcjach religii w języku niemieckim, raporty nauczyciela Feliksa Koralewskiego dotyczące zachowania uczniów na prowadzonych przez niego lekcjach oraz kar jakie wymierzał najbardziej opornym spośród nich. W aktach występują pisma rektora szkoły Bernharda Fedtke przedstawiające kiedy, za co i w jaki sposób były wymierzane kary, w tym również fizyczne. Znaczną część dokumentacji archiwalnej stanowią listy rodziców kierowane do rektora, w których skarżą się na nauczycieli bijących ich 9 – 14 letnie dzieci, wyśmiewających i poniżających swoich uczniów. W niektórych z nich domagano się zaprzestania nauczania religii w języku niemieckim przez F. Koralewskiego.

Wśród urzędowej korespondencji między Rejencją Poznańską a wrzesińskim Powiatowym Inspektorem Szkolnym pojawiają się informacje na temat roli miejscowego wikarego ks. Jana Laskowskiego jaką odegrał on w toczących się wydarzeniach.  Występują w nich także streszczenia protokołów narad toczących się w szkole na temat zachowania się uczniów. Przekazane do Muzeum cyfrowe kopie materiałów archiwalnych z zasobu gnieźnieńskiego Oddziału APP będą w przyszłości wykorzystane prze pracowników wrzesińskiej placówki i osoby z nimi współpracujące w badaniach naukowych pogłębiających wciąż niepełną wiedzę o wydarzeniach sprzed 120 lat.

Patronat honorowy nad wystawą objęli: arcybiskup metropolita gnieźnieński Wojciech Polak Prymas Polski, Jarosław Szarek prezes IPN, Henryk Krystek dyrektor Archiwum Państwowego w Poznaniu, Robert Gaweł Wielkopolski Kurator oświaty i Jolanta Goszczyńska Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków.