W 1995 roku odbył się pierwszy Festyn Archeologiczny w Biskupinie pod nazwą „Człowiek i środowisko w przeszłości”. Wydarzenie zrealizowane przez długoletniego dyrektora Muzeum – Wiesława Zajączkowskiego i prof. Aleksandra Bursche z Uniwersytetu Warszawskiego okazało się wielkim sukcesem i zapoczątkowało historię, która trwa do dziś. Podsumowaniem ostatnich 25 lat będzie jubileuszowa edycja wydarzenia, na które Muzeum Archeologiczne w Biskupinie zaprasza już od 14 do 22 września.

Festyn Archeologiczny w Biskupinie to już tradycyjny element jesieni na Pałukach. W trakcie 9 dni września Muzeum Archeologiczne przybliża wybrane zagadnienia związane z archeologią Polski, Europy i świata. W trakcie 24 edycji goście mogli poznać kulturę Słowian, Wikingów, Celtów. Podziwiać Rzymian, starożytnych Egipcjan i dowiedzieć się nieco więcej o Indianach Ameryki Północnej czy kulturze Kraju Kwitnącej Wiśni. W dotychczasowych edycjach wzięły udział miliony turystów i tysiące rekonstruktorów historycznych.

Organizatorzy przyzwyczaili odwiedzających do prezentowania konkretnej tematyki w trakcie każdej z edycji festynu. W tym roku będzie inaczej! Z okazji jubileuszu Muzeum połączy wątki tematyczne z poprzednich edycji.

Na festynowej scenie zostaną zaprezentowane elementy związane ze starożytnym Egiptem, Grecją i Rzymem. Odwiedzający poznają zasady funkcjonowania społeczeństwa w królewskim Egipcie i obrządki pogrzebowe w tym mumifikacje. Ciekawie zapowiada się też pokaz transportowania bloku piaskowca do budowy piramid. Festyn to też okazja do poznania dawnych ludów zamieszkujących teren obecnej Polski – Celtów, Gotów i Wandali. W obozach wojskowych zobaczyć będzie można broń i uzbrojenie starożytnych wojowników. Nie zabraknie tradycyjnego pola bitwy na którym zmagać ze sobą będą się rzymskie legiony, barbarzyńcy, wojowie wczesnośredniowieczni a nawet gladiatorzy.

Organizator zaprasza również do zapoznania się z egzotycznymi dla nas kulturami. W indiańskiej wiosce prezentowane będą rytuały życia codziennego Indian Pow-Wow z Ameryki Północnej. Będzie to okazja do przekonania się na własne oczy jak wyglądały stroje, broń czy tańce legendarnych Indian. Odwiedzimy również Daleki Wschód. W pawilonie herbacianym odtwórcy zaprezentują ceremonię parzenia herbaty, a na scenie – tradycyjne stroje oraz archeologię Japonii.

Specjalnie dla Pań, organizatorzy przygotowują również pokaz mody wczesnośredniowiecznych ludów. Widzowie będą mogli przekonać się sami, czym różnił się ubiór Słowian od Bałtów, wikingów czy Madziarów. Nie może zabraknąć tańców przy muzyce dawnej, koncertów, gier i zabaw. W trakcie wydarzenia będzie również okazja do rejsu prawdziwą łodzią wikingów oraz posmakowania kuchni dawnych ludów.

Jubileuszowa edycja Festynu Archeologicznego odbędzie się w dniach 14-22 września. Muzeum czekać będzie na turystów od 10.00 do 17.00 a w weekendy do 18.00. Bilety w cenie 18 zł (normalny) i 12 zł (ulgowy), oraz promocyjne bilety rodzinne, dostępne są na stronie internetowej www.biskupin.pl oraz w kasie Muzeum Archeologicznego w Biskupinie. Szczegółowy program dostępny na stronie internetowej muzeum.

[[ankieta2]]

[[gallery]]

A oto przygotowane przez pracowników muzeum wspomnienie o poprzednich edycjach festiwalu.

I Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Człowiek i środowisko w przeszłości, 1995

Pomysłodawcami pierwszego biskupińskiego Festynu byli prof. Aleksander Bursche z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz mgr Wiesław Zajączkowski, długoletni dyrektor Muzeum Archeologicznego w Biskupinie. Jak wspominają uczestnicy tego Festynu, był on najbardziej spontaniczny ze wszystkich edycji, a zarazem towarzyszył mu największy entuzjazm. Przekładał się on na pokazy i prezentacje, które dotyczyły wykorzystania bogactw środowiska naturalnego przez ludzi w przeszłości.

II Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Między nami barbarzyńcami, 1996

Po ogromnym zainteresowaniu zwiedzających pierwszą edycją Festynu, zdecydowano się na jego kontynuację. Tematem przewodnim drugiej odsłony byli barbarzyńcy, czyli starożytne ludy nie należące do grecko-rzymskiego kręgu kultury śródziemnomorskiej, nie znające greki i łaciny. W trakcie II Festynu można było spotkać między innymi Scytów, Sarmatów, Celtów, czy Germanów, których dorobek cywilizacyjny jest do dziś żywy w kulturze europejskiej.

III Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Kobieta i mężczyzna w przeszłości, 1997

W trakcie III edycji Festynu można było dowiedzieć się, czy w przeszłości istniał stały podział zajęć na kobiece i męskie, czy kobiety zajmowały się czynnościami typowo męskimi z dzisiejszego punktu widzenia, jakie były trudy życia codziennego, jakie zadania miały przydzielone dzieci. Odwiedzając stanowiska rekonstruktorów i osobiście wykonując proste czynności rzemieślnicze, można było przekonać się, jak trudne było życie w pradziejach.

IV Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Berło, miecz, sakiewka, 1998

Berło to symbol władców i królów, miecz – wojowników i rycerzy, sakiewka – kupców i rzemieślników. Tym trzem grupom społecznym poświęcony był IV Festyn Archeologiczny. Uczestnicząc w wydarzeniu można było dowiedzieć się, jakie relacje i zależności panowały między nimi, co należało do ich obowiązków oraz czy możliwy był awans społeczny i na jakich zasadach. Wśród wielu atrakcji, zwiedzający mogli stać się na chwilę wojownikiem i nauczyć się władać mieczem, albo sprawdzić się w profesjach rzemieślniczych.

V Festyn Archeologiczny w Biskupinie, W poszukiwaniu minionego czasu, 1999

Czy zastanawialiście się, jak wyglądało życie w przeszłości – 100, 3000, 10000 lat temu? Czy ludzie prowadzili wtedy koczowniczy czy osiadły tryb życia? Czy polowali na zwierzęta, czy je hodowali? Jakie rośliny uprawiali? Z czego budowali domostwa i jak były wyposażone? Czy chodzili w kolorowych ubraniach i malowali ciało? Jakie prace rzemieślnicze wykonywano? Zwiedzający – poszukiwacze minionego czasu odpowiedzi na te i wiele innych pytań mogli odnaleźć w ciągu dziewięciu dni V Festynu Archeologicznego w Biskupinie.

VI Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Wielkie odkrycia i wynalazki, 2000

VI Festyn Archeologiczny w Biskupinie poświęcony był odkryciom i wynalazkom przełomowym dla dziejów cywilizacji. Każdy z festynowych dni obejmował inne zagadnienie: ogień (umiejętność rozpalania ognia i wykorzystania go w produkcji rzemieślniczej), kamień (jego obróbka i wytwarzanie z niego narzędzi), glina (z której lepiono między innymi naczynia), brąz i żelazo (metale, z których wykonywano między innymi narzędzia i broń), sól (jako przyprawa, a także środek płatniczy), smoła i dziegieć (jako między innymi smar), druk (i jego wpływ na rozwój umysłowy społeczeństw), pieniądz (jako środek płatniczy) oraz muzyka i taniec (rozrywka, a także ich znaczenie symboliczne).

VII Festyn Archeologiczny w Biskupinie, W cieniu piramid, 2001

W trakcie VII Festynu zwiedzający Muzeum mieli okazję przenieść się do starożytnego Egiptu, a także poznać kulturę arabską. W ciągu dziewięciu dni odbywało się wiele atrakcji związanych z tym fascynującym kręgiem cywilizacyjnym. Codziennie można było natrafić na pokaz transportu bloku kamiennego zgodnie ze sposobem starożytnych Egipcjan czy procesu mumifikacji. Dociekliwi mogli zagłębić się w znaczenie egipskich malowideł. W ofercie była także przejażdżka wielbłądem i możliwość zapalenia fajki wodnej w arabskim namiocie.

VIII Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Od Popiela do Piasta, 2002

W 2002 roku na terenie rezerwatu Muzeum Archeologicznego w Biskupinie realizowany był film „Stara baśń” na motywach książki J.I. Kraszewskiego, w reżyserii Jerzego Hoffmana. Temat VIII Festynu został zainspirowany tym niecodziennym wydarzeniem. Skupiony był na przybliżeniu legendarnych oraz historycznie potwierdzonych początków Polski oraz jej kształtującej się kulturze. Poza tym można było dowiedzieć się o ówczesnych sąsiadach rozwijającego się państwa Mieszka I: Skandynawach, Madziarach i Rusach.

IX Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Indian Summer, 2003

IX Festyn można uznać za najbarwniejszy ze wszystkich jego edycji nie tylko ze względu na kolorowe stroje przybyłych na to wydarzenie Indian. Pomysł na indiański Festyn wyrósł z faktu, iż zdaniem archeologów Indianie zachowali wiele tradycji swych przodków: samodzielnie wyrabiają narzędzia i ubrania, polują, znają wiele zapomnianych już dziś technik. Obok rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej, prezentujący swój dorobek kulturowy, w imprezie wzięli udział także polscy i litewscy miłośnicy kultury indiańskiej. W trakcie Festynu odbywały się między innymi pokazy różnych sposobów rozkładania i składania indiańskiego namiotu – tipi oraz wykonywania indiańskich strojów. Przy dźwiękach muzyki prezentowano tradycyjne śpiewy i tańce związane z obrzędami indiańskimi.

X Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Celtowie – lud Europy, 2004

Motywem przewodnim X edycji Festynu byli Celtowie, czyli lud, który w drugiej połowie I tysiąclecia p.n.e. zamieszkiwał prawie całą Europę Zachodnią, Południową i Środkową, w tym również południowe obszary ziem Polski. Celtowie w kulturze masowej znani są głownie dzięki komiksom z Asterixem i Obeliksem, gdzie zwani są Galami (Galowie to nazwa Celtów ówcześnie zasiedlających tereny dzisiejszej Francji). O tym, jak prezentował się dorobek cywilizacyjny plemion celtyckich, mający duży wkład w gospodarkę, kulturę i sztukę europejską, a znany dzięki wielu znaleziskom pochodzącym z badań archeologicznych, jak również ze starożytnych przekazów pisanych, można było przekonać się odwiedzając Muzeum Archeologiczne w Biskupinie w trakcie Festynu w 2004 roku.

XI Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Wikingowie i ich sąsiedzi, 2005

Dziewięć dni biskupińskiego XI Festynu poświęcone było zagadnieniom związanym z ludami skandynawskimi. Wikingowie to Skandynawowie, którzy wyruszyli na wiking, czyli wyprawę o charakterze osadniczym, kupieckim lub rabunkowym. Do takich podróży dochodziło dość często, dlatego też ślady wpływów kultury skandynawskiej odnajdowane są przez archeologów niemal w całej Europie, a także poza nią, na przykład w Ameryce Północnej. W 2005 roku Wikingowie dotarli licznie do Biskupina, gdzie zaprezentowali swoje umiejętności rzemieślnicze, kupieckie, a także te najbardziej oczekiwane – wojownicze.

XII Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Rzymianie i Barbarzyńcy, 2006

W trakcie XII Festynu pole bitwy zamieniło się w miejsce zmagań rzymskich legionów z barbarzyńskimi ludami zamieszkującymi tereny Europy Północnej. W rzymskich oraz barbarzyńskich obozach wojskowych można było zobaczyć broń i uzbrojenie starożytnych wojowników. Uczestnicząc w Festynie można było także zapoznać się z dorobkiem cywilizacyjnym Rzymian: być świadkiem budowy drogi według reguł rzymskich inżynierów, toczenia naczyń typu terra sigillata czy lampek oliwnych oraz formowanie szklanych paciorków.

XIII Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Bałtowie – północni sąsiedzi Słowian, 2007

Bałtowie były to ludy zamieszkujące od przełomu er wschodnie wybrzeża Bałtyku, które przez niemalże 2 tysiąclecia zachowały swój język i odrębną kulturę. Przez ten czas koegzystowały one, choć nie zawsze pokojowo, ze swoimi sąsiadami, w tym Słowianami. W trakcie XIII Festynu zaprezentowano bogatą kulturę duchową i materialną Bałtów. Do Biskupina zaproszeni zostali najlepsi specjaliści z krajów zajmowanych dawniej przez ludy bałtyjskie – rzemieślnicy z Litwy i Łotwy, prezentujący dorobek kulturowy swoich przodków, między innymi stroje, biżuterię, specjały kuchni bałtyjskiej, oryginalną muzykę i śpiewy.

XIV Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Japonia – kraj nie tylko samurajów, 2008

Japonia to kraj, w którym kultywowana jest niesamowita dbałość o trwanie najstarszych tradycji i umiejętności. W trakcie XIV Festynu zaprezentowana została niezwykła historia i dokonania tego kręgu cywilizacyjnego. Przez dziewięć festynowych dni można było uczestniczyć w prezentacjach zakładania kimona, pokazach nakładania makijażu gejszy według reguł przestrzeganych od wieków, ceremonii parzenia herbaty, czy rozwiniętej do perfekcji sztuki układania kwiatów i kształtowania miniaturowych drzewek (ikebana i bonsai). Przygotowane zostały także prezentacje walk: karate, judo, aikido, kendo oraz zapasy sumo. Zainteresowani mogli zapoznać się z tajnikami wykuwania znanych na całym świecie ze znakomitej jakości japońskich mieczy (katana) oraz strzelania z japońskiego łuku (kyudo).

XV Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Polak, Węgier, dwa bratanki, 2009

XV edycja Festynu pod hasłem „Polak – Węgier dwa bratanki” dała możliwość zapoznania się z historią i dorobkiem kulturowym Węgrów i ich madziarskich przodków. Madziarowie przybyli do Europy w VIII wieku, zajmując teren pomiędzy plemionami Słowian, wypierając z Wielkiej Niziny Węgierskiej lud potężnych Awarów i z czasem tworząc państwo węgierskie. Z okazji Festynu do Biskupina zjechali węgierscy rzemieślnicy i artyści, prezentujący dorobek swojego kraju, w tym między innymi umiejętność rozkładania i wyposażania jurt krytych filcem, wykonywania pledów z wełny filcowej, czy niezwykłą wprawę w strzelaniu z łuku refleksyjnego.

XVI Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Ruś znana i nieznana, 2010

Z okazji XVI Festynu do Biskupina zjechali Białorusini, Ukraińcy i Rosjanie, by zaprezentować średniowieczny, niezwykle bogaty dorobek kulturowy Rusi oraz przybliżyć zwiedzającym przeszłość Słowian Wschodnich. Prezentowali dawne techniki rzemieślnicze, współcześnie praktycznie zapomniane, a także charakterystyczne stroje i ozdoby oraz dawną muzykę i taniec. Wszystko to można było zobaczyć w zaimprowizowanych średniowiecznych wioskach.

XVII Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Grecja – narodziny Europy, 2011

W trakcie XVII Festynu przez dziewięć dni zwiedzający mogli przyglądać się pokazom dotyczącym niezwykle bogatej kultury i historii starożytnych Greków. Wśród wielu atrakcji wymienić należy spektakle teatru antycznego oraz pokazy greckiej mody, fryzur, makijażu i biżuterii. Odbyły się także igrzyska olimpijskie, w trakcie których można było podziwiać starożytne dyscypliny sportowe. W wyroczni delfickiej zasiadła Pytia, która przepowiadała przyszłość, a greccy mędrcy prezentowali starożytne doktryny filozoficzne. Chętni mogli zapisać się do greckiej szkoły, gdzie prowadzone były lekcje języka starogreckiego. Nie obyło się również bez pokazów walk i uzbrojenia greckich wojowników – hoplitów.

XVIII Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Polska Piastów, 2012

W trakcie XVIII Festynu na terenie rezerwatu archeologicznego Muzeum Archeologicznego w Biskupinie można było po raz pierwszy zwiedzać oddaną do ruchu turystycznego Wioskę piastowską. Z tej okazji Festyn został po raz kolejny poświęcony kulturze Słowian i początkom państwowości polskiej. Odwiedzający mogli zaznajomić się z zapomnianymi obrzędami (między innymi świętem plonów i rozniecaniem ognia świdrem ogniowym) oraz zajęciami mieszkańców wczesnośredniowiecznej wioski (między innymi sposobom zdobywania pożywienia, budowy domostw, wytwarzania narzędzi oraz naczyń glinianych).

XIX Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Archeologia – zawód czy przygoda?, 2013

XIX edycja Festynu wyróżnia się na tle pozostałych – główny nacisk położony został tym razem nie na prezentację kultur czy rzemiosł, a na podstawową dziedzinę naukową Muzeum – archeologię i jej popularyzację. Współczesna archeologia wyróżnia się interdyscyplinarnością, czerpiącą z dorobku innych nauk, między innymi antropologii, archeozoologii czy geofizyki. Zwiedzający przez dziewięć festynowych dni mieli do dyspozycji kilkadziesiąt stanowisk prezentacyjno-edukacyjnych, rozwijających wiedzę w tych dziedzinach nauki. Największym zainteresowaniem cieszył się jednak olbrzymi kontener wypełniony wodą, w którym poprzez specjalne okna zwiedzający mieli możliwość oglądania pracy archeologów podwodnych.

XX Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Kamień, brąz, żelazo, 2014

XX Festyn odbył się pod hasłem „Kamień, brąz, żelazo” nawiązującym do przeszłości Biskupina i znajdujących się tu obiektów oraz zabytków z trzech epok. W tym czasie została oddana do dyspozycji zwiedzających osada neolityczna, w której znajdują się zrekonstruowane dwa długie domy sprzed 6 tysięcy lat. Na nowo otwartej rekonstrukcji prezentowano pokazy życia codziennego pierwszych rolników, którzy zaczęli budować stałe domostwa, zajmować się rolnictwem i hodowlą. Życiem tętniła także rekonstrukcja osady obronnej na półwyspie Jeziora Biskupińskiego z przełomu późnej epoki brązu i wczesnej epoki żelaza (sprzed 2700 lat) oraz Wioska piastowska (sprzed 1000 lat).

XXI Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Smaki w przeszłości, 2015

W trakcie XXI Festynu zwiedzający odbyli wyjątkową podróż w poszukiwaniu smaków z przeszłości. W ciągu dziewięciu dni można było skosztować jadła i napojów z różnych czasów – od epoki kamienia, przez znacznie bardziej zróżnicowana jedzenie mieszkańców biskupińskiej Osady na półwyspie, po pożywienie mieszkańców Wioski piastowskiej. Według zachowanych receptur zapisanych przez starożytnych kronikarzy przygotowywano specjały kuchni rzymskiej i greckiej. Swoje narodowe potrawy zaprezentowali rekonstruktorzy z Litwy, Białorusi i Węgier.

XXII Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Biskupin Archeo-Fashion Week, 2016

Na XXII Festynie królowała moda – codziennie odbywały się liczne pokazy mody sprzed tysięcy i setek lat, rekonstruowanych na podstawie znalezisk archeologicznych, źródeł pisanych i ikonograficznych. Prezentowane były stroje noszone od epoki kamienia po czasy nowożytne. Swoimi ubraniami bojowymi chwalili się wojownicy. Starożytny salon urody oferował usługi greckich i rzymskich fryzjerek i makijażystek, a także można było się dowiedzieć, z czego robione były dawne kosmetyki. Nie zabrakło również omówienia procesów powstawania i zdobienia tkanin. Dużym zainteresowaniem cieszyła się przymierzalnia ze strojami, w której każdy zwiedzający mógł przenieść się do minionych epok.

XXIII Festyn Archeologiczny w Biskupinie, Bogowie wojny, 2017

Głównymi bohaterami XXIII Festynu byli wojownicy i ich boscy opiekunowie. Wojownicy prezentowali dawne uzbrojenie oraz sposoby walki. Codziennie miały miejsce inscenizowane bitwy, pokazy oraz przedstawienia teatralne, w których przeplatały się mityczne opowieści i obrzędy. Swoją taktykę walk prezentowały rzymskie legiony, naprzeciw którym stawała armia barbarzyńców. Na arenę wychodzili także niewolnicy – gladiatorzy, by sprawdzić swe siły w bojowych igrzyskach. Nie zabrakło walk drużyn piastowskich, wikińskich i madziarskich. Codziennie rozgrywała się bitwa na jeziorze między załogami dwóch zrekonstruowanych łodzi wczesnośredniowiecznych.

XIV Festyn Archeologiczny w Biskupinie, ArcheoMarket – od wymiany po stragany, 2018

Dzięki XIV edycji Festynu zwiedzający mieli okazję zobaczyć jak rozwijała się wymiana i handel od epoki kamienia, przez epokę brązu, epokę żelaza po wczesne średniowiecze. Można było zapoznać się z zasadami wymiany „towar za towar”, dowiedzieć się gdzie i kiedy pojawiły się pierwsze monety, oraz jak wyglądał przebieg szlaków handlowych, które od tysiącleci funkcjonowały lokalnie i dalekosiężnie. Zaprezentowana została także najbardziej niematerialna forma wymiany – wymiana idei, które miały znaczący wpływ na rozwój gospodarczy i kulturalny dawnych mieszkańców Europy. Dla współczesnych kupców uruchomiony został Archeomarket, gdzie można było nabyć towary wzorowane na zabytkach archeologicznych i źródłach historycznych.